Vaşınqton. Trend:
Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) COP29-a hazırlıq çərçivəsində
Azərbaycan hökuməti ilə əməkdaşlığa hazırdır.
Bu barədə Trend-ə
özəl müsahibəsində BVF-nin Yaxın Şərq və Mərkəzi Asiya
Departamentinin direktoru Cihad Azur Vaşinqtonda keçirilən BVF-nin
Yaz iclasları çərçivəsində deyib.
“Biz Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra son 30 ildə
aparılan bütün islahatlarla bağlı əməkdaşlıq edirik. Və bir qurum
olaraq biz bu tədbirin uğurla keçməsini təmin etmək üçün COP29-a
hazırlıq çərçivəsində Azərbaycanla əməkdaşlığa hazırıq. Biz
müntəzəm olaraq siyasi məsləhətləşmələr aparırıq, həmçinin
Azərbaycana texniki yardım göstəririk”, – deyə o bildirib.
C.Azur qeyd edib ki, ümumilikdə BVF öz missiyası çərçivəsində
Azərbaycanın ehtiyac duymadığı maliyyə dəstəyi ilə yanaşı, IV maddə
üzrə mütəmadi olaraq siyasi məsləhətlər verir:
“Fonddakı qlobal fəaliyyətimizin üçdə biri fiskal, pul siyasəti,
maliyyə sektoru və statistika kimi bəzi spesifik məsələlər kimi
müxtəlif sahələrdə texniki yardım göstərməkdən ibarətdir. Bu
fəaliyyət genişlənir. Bu yaxınlarda biz Qafqaz, Mərkəzi Asiya və
Monqolustan üçün yeni Regional Bacarıqların İnkişafı Mərkəzini
(CCAMTAC) açdıq. Bu mərkəz həm texniki yardım göstərir, həm də
region ölkələri arasında bərabərhüquqlu əməkdaşlıq platformasıdır”,
– deyə o bildirib.
C.Azur qeyd edib ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı 2021-ci ildə
COVID-19-un yaratdığı şokdan xilas olub:
“2021-2023-cü illərdə artım yavaşladı və inflyasiya aşağı düşdü.
Real ÜDM 2023-cü ildə 1,1 faiz artıb. Bu, əsasən, qeyri-neft-qaz
sektoru, yəni nəqliyyat, tikinti, mehmanxana biznesi kimi sahələrlə
bağlı olub. Orta müddətli dövrdə artım və inflyasiyanın yavaşlaması
gözlənilir. 2024-cü ildə artımın 2023-cü illə müqayisədə
yaxşılaşaraq 2,8 faizə çatacağını, 2025-ci ildə isə 2,3 faizlə
demək olar ki, eyni qalacağını gözləyirik. Yaxşı xəbər budur ki, bu
il və gələn il inflyasiya 5 faiz civarında qalacaq. ÜDM-ə olan borc
isə 18 faizdir ki, bu da kifayət qədər yaxşı göstəricidir. Ona görə
də iqtisadiyyat orta templə də olsa yaxşılaşır”.
Cihad Azur əlavə edib ki, BVF Azərbaycan hökuməti ilə fəal
əməkdaşlıq edir, maliyyə institutunun missiyaları mütəmadi olaraq
ölkəyə səfər edir.
“Ona görə də bizim fəal əməkdaşlığımız var. Yaz və illik
görüşlərimiz zamanı bizim ikitərəfli münasibətlərimiz, eləcə də
region üçün vacib olan bir sıra məsələləri müzakirə etmək imkanımız
var. İndi Azərbaycanın mühüm mandatı var – COP29-u təşkil etmək.
COP mühüm bir başlanğıcdır. Düşünürəm ki, bu, bu ilin vacib
məqamlarından biri olacaq. Və Fond kömək etməyə hazırdır.
Bildiyiniz kimi, Fond iqlimlə bağlı işini müxtəlif üsullarla
genişləndirmişdir. Biz COP29-a hazırlaşmaq və dünyanın bu noyabrda
müzakirə edəcəyi prioritetlərə regional ölçü gətirmək üçün
hökumətlə işləməyi səbirsizliklə gözləyirik”, – deyə o
bildirib.
“Yaşıl” keçid sahəsində əməkdaşlıq
Cihad Azur qeyd edib ki, Fond layihələri maliyyələşdirmir, lakin
ölkələrə “yaşıl” keçidin həyata keçirilməsinə kömək edir.
“Biz yeni “Davamlılıq və Davamlı İnkişaf Fondu”nu işə saldıq.
Layihə ölkələrə həm siyasət, həm də struktur islahatları baxımından
böyük dəyişikliklərin edilməsinə kömək etmək məqsədi daşıyır ki, bu
da ölkələrə mövcud vəziyyətdən çıxmağa və daha “yaşıl”
iqtisadiyyatlara doğru irəliləməyə kömək edir. Biz region üçün,
eləcə də Azərbaycanla uyğunlaşma məsələsində üç səviyyədə
işləyirik. Bölgəmiz ən çox tullantılar mənbələrindən biri olmasa
da, yenə də ən çox zərər çəkənlərdən biridir. Buna görə də iqlim
şoklarının mənfi təsirlərini uyğunlaşdırmaq və azaltmaq üçün bir
sıra siyasətlər və investisiya potensialı vasitəsilə ölkələrə
inkişafa kömək etmək vacibdir.
İkinci səviyyə tullantıların azaldılması və müəyyən sayda yeni
sektorların, bərpa olunan enerji mənbələri, günəş enerjisi inkişafı
və s., bu da qeyri-karbon enerji istehsalının payını artıracaqdır.
Üçüncü səviyyə ölkələrə yeni investisiya imkanlarının müəyyən
edilməsinə kömək etməkdir. Bu, ən sürətlə inkişaf edən sektorlardan
biri olacaq və buna görə də bu, ölkələr üçün investisiyaları
artırmaq üçün bu sektorlardan istifadə etmək üçün bir fürsətdir.
Azərbaycan ekoloji sektorda yeni fəaliyyətlərin inkişaf etdirilməsi
üçün potensial və resurslara malik ölkədir”, – deyə o bildirib.
Özbəkistan
Cihad Azur qeyd edib ki, son bir neçə ildə Özbəkistan
iqtisadiyyatın açıqlığının təmin edilməsi, investisiyaların cəlb
edilməsi və maliyyə sisteminin liberallaşdırılması istiqamətində
mühüm islahatlar həyata keçirib.
“Bundan əlavə, onlar birbaşa investisiyaların cəlb edilməsi və
iqtisadiyyatlarının inkişafı üçün çox çalışırlar. Özbəkistan
iqtisadiyyatı son bir neçə ildə yaxşı inkişaf səviyyəsi nümayiş
etdirib, artımın 2023-cü ildə 6 faiz, bu il isə 5,2 faiz olacağı
gözlənilir. Özbəkistan COVID-19, Ukraynadakı müharibə və
geoiqtisadi parçalanmanın təsirləri kimi müxtəlif şoklara məruz
qalıb. Buna görə də Özbəkistan üçün gələcəkdə investisiya axınını
sürətləndirəcək islahatlar vasitəsilə transformasiyasını
sürətləndirilməsi, eləcə də Özbəkistanla Çin və Avropadan
başlayaraq bəzi əsas iqtisadi tərəfdaşlar arasında əlaqələri
gücləndirilməsi vacibdir”, – deyə o bildirib.
BVF-nin Yaxın Şərq və Mərkəzi Asiya departamentinin rəhbəri qeyd
edib ki, bəzi əlavə konsolidasiya tələb edə bilən sərt fiskal
siyasət vasitəsilə makroiqtisadi sabitliyi qoruyub saxlamaq və
sosial təhlükəsizlik şəbəkəsini təkmilləşdirməklə struktur
islahatları prosesinin davam etdirilməsi, iqtisadiyyatın xarici
investorlar üçün daha da açılması, bəzi dövlət müəssisələrinin
transformasiyasının sürətləndirilməsi vacibdir.
Türkmənistan
Cihad Azur qeyd edib ki, Türkmənistan böyük qaz ehtiyatlarına və
inkişaf potensialına malikdir:
“Bu potensialı genişləndirməyin yolu güclü və qurulmuş bazar
iqtisadiyyatının yaradılması üçün əlavə islahatların aparılması,
xarici investorların cəlb edilməsi üçün institusional potensialın
təkmilləşdirilməsi, əlavə sosial yardım və sosial inklüzivliyin
təmin edilməsi üçün sosial təhlükəsizlik şəbəkəsinin
gücləndirilməsidir. Bu, enerji istehsal edən iqtisadiyyatdır və ona
görə də qaz və neft sektorlarından kənarda daha da şaxələndirmək
vacibdir”.
X:
@Lyaman_Zeyn
