Bakı. Trend:
İqlim dəyişikliyi səbəbindən dünyada ekstremal hava hadisələri
çoxaldıqca, istiləşən planetimizlə bağlı əlavə tədqiqatlara ehtiyac
da artıb. NASA üçün iqlim araşdırması təkcə bu hadisələrlə bağlı
araşdırmaların aparılmasını deyil, həm də kənar tədqiqatçılara da
bunu etmək üçün səlahiyyət verilməsini nəzərdə tutur. Agentliyin
rəhbərlik etdiyi süni intellekt (AI) səyləri bu məqsədlərə çatmaq
üçün güclü bir vasitə olacaq.
Trend NASA-nın saytına istinadən xəbər verir ki, bu agentlik
2023-cü ildə süni intellektlə geoməkanın əsas modelini yaratmaq
üçün “IBM Research” ilə birləşib.
NASA-nın geniş şəkildə istifadə olunan “Harmonized Landsat” və
“Sentinel-2” (HLS) məlumatlarının böyük həcmləri üzrə təlim keçmiş
yeni model ekoloji problemlərin həllində süni intellektlə işləyən
müxtəlif tədqiqatlar üçün baza təmin edir. Açıq elm prinsiplərinə
uyğun olaraq, hər kəs bu modeli sərbəst şəkildə əldə edilə
bilər.
Təsis olunan vəqfin modelləri alimlərin güclü və səmərəli
həlləri təmin edən müxtəlif proqramlar toplusunu inkişaf etdirə
bildiyi təməldir. NASA-nın Baş Elmi Məlumat Mütəxəssisi Ofisinin
(OCSDO) rəhbəri Manil Maski bildirib ki, vəqfin modelləri yalnız
məlumatlarda nələrin təmsil olunduğunu bilir. Onun sözlərinə görə,
bu, İsveçrə Ordusu Bıçağına bənzəyir və bir çox fərqli məqsədlər
üçün istifadə edilə bilər.
NASA bugünədək İdarələrarası Tətbiq və Təkmil Konsepsiya Qrupu
(IMPACT) əməkdaşları ilə birlikdə Yerdə yanğın izlərini aşkar
etmək, daşqın yerlərini müəyyənləşdirmək, məhsul və digər torpaq
istifadəsi kateqoriyalarını təsnif etmək üçün onu dəqiq
tənzimləməklə, əsas geoməkan modelinin imkanlarını nümayiş
etdirib.
Yer elminin bütün aspektlərini əhatə etmək müxtəlif növ
məlumatlar bazası üzərində bir neçə təməl modelin yaradılmasını
tələb edir. Bununla belə, Maski inanır ki, bu gələcək modellər nə
vaxtsa bir hərtərəfli modeldə birləşdirilə bilər və bu, Yerin
“rəqəmsal əkizinə” gətirib çıxara bilər ki, bu da iqlim və ətraf
mühitlə bağlı bütün növ hadisələr üçün misilsiz analiz və
proqnozlar verəcək.
NASA və IBM-in coğrafi məkan və iqlim təməli modelləri Yer
elmində heç vaxt olmayan sıçrayışlara imkan verəcək. Güclü süni
intellekt alətləri tədqiqatçıların işini gücləndirsə də, komandanın
elmin sirlərinin açılmasına sadiqliyi hər kəsə bu alətləri tətbiq
etməyə imkan verməklə yanaşı, həm də kəşf imkanlarını artırır və
planetə daha yaxşı qulluq etmək üçün əsaslı tədqiqatlara yol
açır.
