Bakı. Trend:
Təxminən 200 ölkə bu ilin noyabrında Bakıda keçiriləcək BMT-nin
COP29 konfransında iqlim dəyişikliyi ilə mübarizənin
maliyyələşdirilməsi üzrə yeni qlobal hədəfi razılaşdırmaq
istiqamətində səy göstərir.
Trend xəbər verir ki, bu barədə “Reuters” agentliyinin xəbərində
deyilir.
Bildirilib ki, Bonnda keçirilən BMT-nin iqlim dəyişikliyi üzrə
Çərçivə Konvensiyasının yardımçı orqanlarının 60-cı sessiyasında
iqlim dəyişikliyi ilə mübarizənin maliyyələşdirilməsi üzrə ilkin
danışıqlar aparılır.
İqlim maliyyəsi daha kasıb ölkələrə istixana qazı emissiyalarını
məhdudlaşdırmaq və iqlim dəyişikliyinin səbəb olduğu pisləşən
ekstremal hava şəraitinin öhdəsindən gəlmək üçün layihələrə sərmayə
qoymağa kömək edən əsas iqtisadiyyatları əhatə edir.
2009-cu ildə inkişaf etmiş ölkələr 2020-ci ildən 2025-ci ilə
qədər bu cür fondlara ildə 100 milyard dollar köçürəcəkləri barədə
razılığa gəliblər. Bonn sessiyasının iştirakçılarının vəzifəsi
fondlara daxil olan vəsaitlərin artırılmasına nail olmaqdır.
İqlim dəyişikliyinin pisləşməsi və inkişaf etməkdə olan
ölkələrdə təmiz enerji sərmayəsinin olmaması o deməkdir ki,
dövlətlər ilk iqlim maliyyəsi hədəfi üzrə razılaşdıqdan sonra tələb
olunan məbləğlər kəskin şəkildə artmalıdır.
BMT 2023-cü ilə aid müstəqil hesabata istinad edərək bildirir
ki, Çin istisna olmaqla, inkişaf etməkdə olan ölkələrin iqlim
məqsədlərinə çatmaq və cəmiyyətləri ekstremal hava şəraitindən
qorumaq üçün 2030-cu ilə qədər ildə 2,4 trilyon dollar
investisiyaya ehtiyacı olacaq. Bu, indiki səviyyələrdən dörd dəfə
artıqdır.
Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ və Misirin daxil olduğu ərəb qrupu
BMT-yə ildə 1,1 trilyon dollarlıq hədəf təklif edir, 441 milyard
dollar isə birbaşa inkişaf etmiş ölkələrin hökumətlərindən qrant
şəklində daxil olmalıdır.
Hindistan, Afrika ölkələri və kiçik ada dövlətləri də
bildiriblər ki, bu məqsədlər üçün 1 trilyon dollardan çox vəsait
tələb olunur, ancaq həmin maliyyənin nə qədər hissəsinin dövlət
xəzinəsi hesabına ayrılacağı ilə bağlı fikir ayrılıqları mövcuddur.
Hazırda yalnız bir neçə, yəni onlarla zəngin ölkədən iqlim
maliyyəsini təmin etmək tələb olunur. Maliyyəçi ölkələrin bu
siyahısı 1992-ci ildə BMT-nin iqlim danışıqları zamanı müəyyən
edilib və o vaxtdan bəri dəyişməyib.
Avropa İttifaqı və ABŞ rəsmiləri siyahının köhnəldiyini deyirlər
və dünyanın ikinci ən böyük iqtisadiyyatı olan Çin, həmçinin Qətər,
Sinqapur və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri kimi adambaşına düşən
ÜDM-nin həcmi yüksək olan ölkələr də daxil olmaqla, yeni donorların
əlavə edilməsini təklif edirlər.
Pekin buna qəti şəkildə etiraz edir. “Reuters” yazır ki, Bakıda
keçiriləcək COP29 konfransında hansı ölkələrin ödəniş etməli olduğu
sualı əsas mövzuya çevriləcək. Bu tədbirdə müzakirə ediləcək
məsələlər arasında qazıntı yanacaqlarına və müdafiə sektoruna
vergilər, eləcə də ölkənin iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə daha
çox sərmayə qoyması müqabilində dövlət borcunun bir hissəsinin
bağışlandığı borc dəyişdirmə prosesləri daxildir.
