Bakı. Trend:
“Financial Times” nəşrinin son “FDI Intelligence” hesabatında
Bakı dünyada üçüncü ən populyar investisiya məkanı kimi
qiymətləndirilib.
Trend xəbər verir
ki, hesabata əsasən, Azərbaycanda birbaşa xarici investisiyalar
üzrə ötən il əldə edilmiş razılaşmalar 2017-ci ildən bəri ən böyük
layihələrdir. Beləliklə, 2023-cü ildə Azərbaycan iqtisadiyyatına
ümumi məbləği 6,7 milyard ABŞ dolları olan əhəmiyyətli dərəcədə
birbaşa xarici investisiya axını cəlb edilib. Azərbaycan
iqtisadiyyatının aparıcı investorları Böyük Britaniya (1,9 milyard
dollar), Türkiyə (1,3 milyard dollar), Kipr (792 milyon dollar),
Rusiya (617 milyon dollar) və İran (396 milyon dollar) olub.
Azərbaycanın əlverişli biznes mühiti və perspektivli investisiya
imkanları çoxlu xarici investorları cəlb edir. Ölkənin işçi qüvvəsi
üçün yeni iş yerlərinin yaradılmasına kömək etməklə yanaşı,
innovasiyaları və iqtisadi artımı stimullaşdırmaq üçün
iqtisadiyyatın müxtəlif sektorları üzrə əsas layihələr həyata
keçirilir.
Ötən il Azərbaycan İnvestisiya Şirkəti (AİŞ) ilə Macarıstanın
“Hell Group” şirkəti arasında müqavilə imzalanıb. İmzalanan
müqaviləyə əsasən, Ələt Azad İqtisadi Zonasında illik istehsal gücü
700 milyon alüminium içki qutusu olan yeni zavod tikiləcək.
İstehsal olunan məhsullar yerli tələbatı ödəməklə yanaşı, Mərkəzi
Asiya ölkələrinə də ixrac ediləcək. 211 milyon dollarlıq əsas
investisiya 300-dən çox iş yerinin yaradılmasını hədəfləyir.
Azərbaycana əhəmiyyətli sərmayə qoyacaq daha bir iri müəssisə
Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında Çinin “BYD Company Limited” şirkəti
ilə tərəfdaşlıq əsasında elektrik avtobuslarının istehsalını
nəzərdə tutur. “BYD” ilkin olaraq layihə üçün 34 milyon dollar
ayırdı, əlavə dəyərli layihələrə daha 60 milyon dollar sərmayə
qoyulması planlaşdırılır. Layihənin məqsədi 800 yeni iş yerinin
yaradılmasıdır. İstehsalın üçüncü ilindən elektrobuslar üçün
ehtiyat hissələrinin istehsalının lokallaşdırılması nəzərdə
tutulur.
Bundan əlavə, Türkiyənin “Gen İlaç ve Sağlık Urünleri Sanayi ve
Ticaret A.Ş.” şirkətinin iştirakı ilə 2023-cü ildə Pirallahı Sənaye
Parkında investisiya dəyəri 35 milyon ABŞ dolları olan layihənin
işə salınması planlaşdırılır. Bundan əlavə, İsrailin “BioPharmax”
şirkəti ilə əməkdaşlıq çərçivəsində Ələt Azad İqtisadi Zonasında
əczaçılıq zavodu tikilir, layihənin dəyəri 45 milyon avrodur.
Azərbaycan ərəb ölkələrinin enerji şirkətləri ilə çox uğurlu
tərəfdaşlıq əlaqələri qurub. Parlaq nümunələrdən biri 2020-ci ildən
Azərbaycanda fəal şəkildə fəaliyyət göstərən BƏƏ-dən olan Masdar
ilə əməkdaşlıqdır. “Masdar” şirkəti 2023-cü ilin oktyabrında 230
MVt gücündə Qaradağ Günəş Elektrik Stansiyasını uğurla işə salmaqla
mühüm mərhələyə çatmışdır.
Bundan əlavə, “Masdar” ölkədə ümumi gücü 4 QVt olan quruda külək
və günəş layihələrinin, eləcə də inteqrasiya olunmuş dəniz külək və
yaşıl hidrogen layihələrinin inkişafı üçün müqavilələr bağlayıb.
“Masdar” və Azərbaycan müxtəlif texnologiyaları əhatə edən bərpa
olunan enerji layihələrinin ümumi gücünü 10 QVt-a çatdırmaq
variantı haqqında qarşılıqlı razılığa gəliblər. Bundan əlavə məlum
olub ki, bu ilin noyabrında Masdar Azərbaycanda ümumi dəyəri 1
milyard dolları ötəcək bir neçə bərpa olunan enerji layihələrinin
tikintisinə başlayacaq.
2019-cu ildə Səudiyyə Ərəbistanından olan “ACWA Power” şirkəti
Azərbaycanda debüt etdi. Hazırda şirkət Azərbaycanda ümumi
sərmayəsi 286 milyon ABŞ dolları olan 240 MVt gücündə külək
stansiyasını inkişaf etdirir. 26 oktyabr 2023-cü il tarixində AYİB
“ACWA Power Azerbaijan Renewable Energy” şirkətinə 197,1 milyon ABŞ
dolları (186,9 milyon avro) sindikatlaşdırılmış kredit təqdim etdi.
Bundan əlavə, bu il dekabrın 15-də OPEK Fondu Xızı-Abşeron külək
elektrik stansiyasının tikintisinə dəstək məqsədilə “ACWA Power
Wind Azerbaijan Renewable Energy” şirkətinə 50 milyon ABŞ dolları
məbləğində kreditin ayrılmasını təsdiqləyib.
Qeyd edək ki, bu il “ACWA Power” şirkəti Energetika Nazirliyi
ilə əməkdaşlıq edərək, 1 QVt yerüstü külək ferması, 1,5 QVt-lıq
dəniz külək ferması və akkumulyator enerjisinin saxlanması layihəsi
də daxil olmaqla dörd əsas layihə müqaviləsi imzaladı.
Beləliklə, bunlar Azərbaycanın dünyanın bütün guşələrindəki
geniş tərəfdaşları ilə uğurlu investisiya tərəfdaşlığının yalnız
bir neçə nümunəsidir. Həm mövcud, həm də potensial tərəfdaşlarla
davam edən müzakirələr yeni müəssisələrə investisiyaların cəlb
edilməsinə yönəlib. Bu yaxınlarda, məsələn, Azərbaycan və
Qazaxıstan birgə investisiya fondu yaratdılar, onun məqsədi
müxtəlif sektorlara ikitərəfli investisiyaların cəlb edilməsidir.
Bundan əlavə, bu yaxınlarda keçirilən Daşkənd İnvestisiya Forumunda
Azərbaycan və Özbəkistan investisiya əməkdaşlığının yeni sahələrini
nəzərdən keçirib.
Bu ilin noyabrında baş tutacaq COP29 konfransı fonunda
Azərbaycan bu fürsətdən nəinki iqlim gündəmini irəlilətmək üçün
istifadə edəcək, həm də potensial tərəfdaşlara investisiya
imkanlarını nümayiş etdirə biləcək. Diqqətəlayiq haldır ki, təkcə
Bakıda deyil, Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərində də
mühüm investisiya perspektivləri yaranır, enerji sektorunda, kənd
təsərrüfatında, nəqliyyat infrastrukturunun inkişafı və digər
müxtəlif sahələrdə imkanlar açılır. Artıq Türkiyə, Rusiya, İsrail,
Almaniya və digər ölkələrin şirkətləri bu imkanlardan
yararlanırlar.
Azərbaycanın müxtəlif investisiya mənzərəsi vergi güzəştləri ilə
tamamlanır. Xarici investorlar əmin ola bilərlər ki, Azərbaycanda
onların hüquq və mənafelərini qoruyan güclü qanun və qaydalar
var.
Ümumilikdə, Beynəlxalq Valyuta Fondunun 2024-cü il hesabatına
görə Azərbaycan investisiya üçün ən əlverişli yeddi ölkə
sırasındadır. Bu onu göstərir ki, Azərbaycan investisiya
cəlbediciliyini artırmaq üçün səylərini davam etdirəcək və bu,
gələcəkdə investisiyaların cəlb edilməsi imkanlarının
genişlənməsinə gətirib çıxaracaq.
